| İslam Hukukunun Temelleri
Şeriat, İslam dininde Allah’ın insanlara sunduğu ilahi hukuk düzeni, yani hayatın tüm alanlarını kapsayan ilahi yol ve yaşam çerçevesi olarak tanımlanır. Hem bireyin Allah ile ilişkisini hem de toplum düzenini ilgilendiren hükümleri içerir. Bu nedenle şeriat, Müslümanlar için sadece bir hukuk sistemi değil; aynı zamanda ahlak, adalet, merhamet ve toplumsal dengeyi içine alan bütüncül bir yaşam rehberidir.
Şeriat, Allah'ın emrettiği, inanılmasını ve yaşanmasını istediği iman, sosyal, ekonomik, hukuki ve ahlaki kanunların bütünüdür, yani İslâm'dır .
Kaynağı: Kur'ân ve hadislerden çıkan hayat nizamıdır.
Niteliği: Ezelden gelip ebede gidecek olan, değişmez İlahi kanunlardır.
Amacı: İnsanlığa rahmet, adalet, merhamet, şefkat, huzur ve saadet getirmektir. Mü'minler için bir kurtuluş reçetesidir.
Tarihi Örnekler: İlk olarak Allah Resulü tarafından uygulandığında Asr-ı Saadet'i yaşatmıştır. Râşit Halifelerin güzel idareleri, Hz. Ömer'in (ra) adaleti şeriatın eseridir. Emevîler, Abbasîler, Selçuklular ve Osmanlılar gibi büyük devletler, ancak Şeriat-ı İslâmiye'ye uydukları ölçüde ayakta durabilmiş ve hâkimiyet sürebilmişlerdir.
Kaynağı: Kur'ân ve hadislerden çıkan hayat nizamıdır.
Niteliği: Ezelden gelip ebede gidecek olan, değişmez İlahi kanunlardır.
Amacı: İnsanlığa rahmet, adalet, merhamet, şefkat, huzur ve saadet getirmektir. Mü'minler için bir kurtuluş reçetesidir.
Tarihi Örnekler: İlk olarak Allah Resulü tarafından uygulandığında Asr-ı Saadet'i yaşatmıştır. Râşit Halifelerin güzel idareleri, Hz. Ömer'in (ra) adaleti şeriatın eseridir. Emevîler, Abbasîler, Selçuklular ve Osmanlılar gibi büyük devletler, ancak Şeriat-ı İslâmiye'ye uydukları ölçüde ayakta durabilmiş ve hâkimiyet sürebilmişlerdir.
Şeriatın Asıl Kaynakları
Şeriatın kaynağı beşerî değil, ilahidir. Bu yönüyle dünya hukuk sistemlerinden ayrılır.
1. Kur’an-ı Kerim
İslam hukukunun temel kaynağıdır. İnanç, ibadet, ahlak ve toplumsal kuralların ana çerçevesi burada belirlenmiştir.
2. Sünnet
Hz. Muhammed’in sözleri, davranışları ve onaylarıdır. Kur’an’ın pratiğe dönüşmüş hâli olduğu için şeriatın vazgeçilmez ikinci kaynağıdır.
3. İcma
Aynı dönemde yaşayan İslam âlimlerinin bir konuda görüş birliğine varmasıdır. Toplumsal ve hukuki istikrarı sağlar.
4. Kıyas
Kur’an ve Sünnet’ten çıkarılan hükümlerin benzer olaylara uygulanmasıdır. Böylece şeriat zaman içinde yeni gelişmelere cevap verebilir.
Şeriat Neleri Kapsar?
Şeriat sadece cezalar veya hukukla sınırlandırılamaz. Müslüman bireyin hayat yolculuğunu bütünüyle kuşatır.
İbadet Hükümleri
-
Namaz
-
Oruç
-
Zekât
-
Hac
Bu ibadetler insanın Allah ile bağını güçlendirir.
Aile ve Miras Hukuku
Evlilik, boşanma, nafaka, miras gibi konular toplumun temel yapı taşı olan ailenin korunmasını hedefler.
Toplumsal ve Ceza Hukuku
Toplumda düzeni, güvenliği ve adaleti sağlamayı amaçlar. Kul hakkının korunması bu bölümün merkezindedir.
Ekonomi ve Ticaret Hükümleri
Faiz yasağı, ticarette dürüstlük, hak ve emeğin korunması gibi prensiplerle adil bir ekonomik yaşam modeli çizer.
Ahlak ve Davranış Prensipleri
Doğruluk, emanete sadakat, merhamet, adalet, tevazu…
İnsan karakterinin inşasında şeriatın büyük payı vardır.
Şeriatın Günümüzdeki Anlamı ve Yanlış Anlaşılmalar
Günümüzde “şeriat” kelimesi çoğu zaman daraltılmış veya yanlış yansıtılmıştır. Oysa şeriat:
-
Adaleti
-
Hakkaniyeti
-
Merhameti
-
Toplumsal barışı
esas alan geniş bir çerçevedir.
İslam hukukunda asıl olan zulmü önlemek ve insan onurunu yüceltmektir.
Sonuç: Şeriat Bir Yaşam Rehberidir
Şeriat, Müslümanın hayatına yön veren kapsamlı bir yol haritasıdır. Adaletin, hakkın, ahlakın ve kul hakkına saygının merkezde olduğu bu ilahi düzen, bireyi hem dünya hem ahiret mutluluğuna ulaştırmayı hedefler. Bu nedenle şeriat, sadece hukuk değil; aynı zamanda yaşayan bir değerler sistemidir.
