Otoriteye Yersiz Başvuru (Argumentum ad Verecundiam) Nedir?
Otoriteye yersiz başvuru (Latince: "Argumentum ad Verecundiam"), bir argümanda konuyla ilgili olmayan veya geçerli bir otorite sayılmayacak bir kişi, kurum veya kaynağın görüşünün kanıt olarak sunulmasıyla yapılan mantık hatasıdır.,
Temel Özellikleri
Konu Dışı Otorite: Bir alanda uzman olmayan kişilerin o alandaki görüşlerine dayanma
Otoritenin Geçersizliği: Artık geçerli olmayan veya güvenilirliği sorgulanabilir kaynaklara atıf yapma
Bağlam Uyumsuzluğu: Konuyla ilgisiz bir alandaki otoriteyi referans gösterme
Örnekler
Ünlü Kişilerin Görüşleri:
"X marka telefon en iyisidir çünkü ünlü şarkıcı Y reklamında kullanıyor."
(Bir şarkıcının teknik uzmanlığı telefon kalitesini belirlemez)
Alan Dışı Uzmanlar:
"Dr. Z, ünlü bir kalp cerrahıdır, bu yüzden iklim değişikliği hakkındaki görüşleri doğrudur."
(Tıp uzmanının iklim bilimi konusunda otorite olmaması)
Tarihsel Otoriteler:
"Aristo yerin düz olduğunu söylemişti, o halde öyledir."
(Günümüz bilimsel verileriyle çürütülmüş eski bir görüş)
Kurum Atıfları:
"Y şirketi büyük bir teknoloji firmasıdır, bu yüzden siyasi analizleri de doğrudur."
(Teknoloji uzmanlığı ile siyasi analiz farklı alanlardır)
Geçerli ve Geçersiz Otorite Kullanımı
| Geçerli Otorite Kullanımı | Yersiz Otorite Başvurusu |
|---|---|
| Konunun gerçek uzmanlarına atıf | Konuyla ilgisiz otoritelere atıf |
| Güncel ve güvenilir kaynaklar | Eskimiş veya şüpheli kaynaklar |
| Otoritenin görüşlerinin doğruluğu | Sadece ün veya popülerliğe dayanma |
| Bilimsel konsensüs | Tek bir uzmanın tartışmalı görüşü |
Neden Problemlidir?
Eleştirel Düşünceyi Engeller: İnsanları otorite figürlerini sorgulamadan kabul etmeye yönlendirir
Konunun Özünü Gizler: Argümanın kendi iç tutarlılığı yerine dış referanslara dayanır
Yanıltıcı Olabilir: Otoritenin yanlış bilgisi genel kabul görebilir
Nasıl Tespit Edilir?
Atıf yapılan kişi/kurumun konuyla ilgili uzmanlığını sorgula
Referansın güncelliğini kontrol et
Otoritenin görüşünün argümanla doğrudan bağlantısını araştır
Otoritenin alanında genel kabul görüp görmediğine bak
Doğru Otorite Kullanımı İçin
Alan Uyumu: Atıf yapılan otoritenin konuyla ilgili uzmanlığını doğrula
Güncellik: Referansların güncel bilgiye dayandığından emin ol
Konsensüs: Tek bir uzman yerine alandaki genel kabulü yansıt
Şeffaflık: Kaynağın niyet ve metodolojisini açıkça belirt
Önemli Not: Her otorite atfı mantık hatası değildir. Bir konunun gerçek uzmanlarının görüşlerine başvurmak geçerli bir argüman yöntemidir. Yersiz başvuru, bu otoritenin konuyla ilgisiz, geçersiz veya yanıltıcı kullanımıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder