Farsça Eserler Veren Türk Şair Genceli Nizami

1141'de Azerbaycan Gence'de doğan şair, 1209'da yine Gence'de vefat etmiştir.

 Asıl adı Cemaleddin Ebu Muhammed İlyas bin Yusuf'tur. Dünyada Fars şairi olarak tanınan Nizami kendi eserlerinde özellikle memleketi Gence'ye olan sevgisini dile getirmiştir.

Felsefe, edebiyat, astronomi, tıp, geometri gibi alanlarda çalışmalar yapmıştır. 6 yabancı dili bilen bir insandı.Eserlerinin çoğunu Farsça yazan şair, Fars edebiyatında hamse türünün kurucusu sayılır. Destansı şiir türünü zirveye taşımış, manzum aşk hikâyelerinin en büyük üstadı unvanını kazanmıştır.

Ne Getirir ki ( Vezir Köprülü Esad Paşa)

Ben dünyevî her şeyden umudumu yitirdim,
Hiçbir kimse şimdi bana kötülük yapamadığı gibi faydalı da olamaz,  Kaderin cilveleri benim ruhumu nasıl bulandıracaktır?
Onun tarlaları tutkuların tozundan temizlenmiştir;
Ben gücü sınırsız olan Allah'a yöneldim;
Artık karayı ve denizi elinde bulundurandan ne isteyebilirim!
Ben Allah'ın yolundayım ve bir rehber aramaktayım,
Şimdi Husrev'in ve bu dünyanın benim için ne önemi var?
Allah faziletli insanı daima ayırır:
Geçici bir işi muhafaza ettiğim takdirde, bu iş bana ne getirecektir?

    Vezir Köprülü Esad Paşa

Not: Şiir ismi bana aittir. Orijinali isimsizdir. Şiiri XVIII.YÜZYILDA TÜRKİYE'DE VAKIF MÜESSESESİ, Bahaeddin Yediyıldız,Ankara 2003,sayfa 38'de naklen Hammer'dan aktarılıyor.

Bülbül

  

 -Basri Bey oğlumuza-

Bütün dünyâya küskündüm, dün akşam pek bunalmıştım;
Nihayet, bir zaman kırlarda gezmiş, köyde kalmıştım.
Şehirden kaçmak isterken sular zaten kararmıştı,
Pek ıssız bir karanlık sonradan vâdiyi sarmıştı.
Işık yok, yolcu yok, ses yok, bütün hılkat kesilmiş lâl...
Bu istiğrâkı tek bir nefha olsun etmiyor ihlâl
Muhîtin hâli "insâniyyet"in timsâlidir, sandım;
Dönüp mâzîye tırmandım, ne hicranlar, neden andım!

Naat (Genceli Nizamî)

  

Ey Mekke’nin örtüsü, Medine’nin peçesi

Değişmişti seninle şu hayatın çehresi

Ve sen ilahî vahyin en şanlı temsilcisi

            Güneş ne zamana dek gölgede bekleyecek?

            Daha ne vakte kadar güne gün ekleyecek?

Ay isen gönder bize ışığından bir huzme

Perişan âşıkların, gel daha fazla üzme

Bekliyoruz yolunu, n’olur yâd elde gezme

            Gül isen gönder bize gül kokundan a güzel

            Senin sevdana yelmek bütün dünyaya bedel